الشعر العربی الصوفی علی ضوء بنیویه شکلیه ابن الفارض نموذجا

ساختارگرایی شکل گرا، یکی از مهم ترین رویکردهای نقد ادبی معاصر است که ناقد در آن، به دور از هرگونه عامل موثر خارجی ( شرایط اجتماعی و سیاسی و بیوگرافی ادیب ) تنها به ساختار متن و سطوح مختلف آن نظیر: سطح آوایی، نحوی ( جمله )، ادبی و معنایی و نیز تعیین جفت های متقابل میان واژه ها رو می کند. چه این جفت ها، نوعی تضاد و جدایی را سبب می شوند که ادیب، آن را در میان دو جهان متضاد به وجود می آورد. با این مقدمه، مجموعه حاضر برآنست تا سطوح آوایی، نحوی ( جمله )، ادبی و معنایی شعر ابن فارض را در پرتو ساختارگرایی شکل گرا بررسی کرده و از نیروی الهامی آن پرده بردارد. ماحصـل این خوانش، آن است که ساختار آوایی شعر ابن فارض با نگرش درونیوی هماهنگ می باشد. این هماهنگی، در تکرار آواها همراه با صفات و مخارج حروفشان نمایان شده است تا بیانگر معانی پنهان در شخصیت شاعر و نیز جدال ناشی از جفت های متقابل باشد. در سطح جمله، شگرد هنجارگریزی یا انحراف از نرم، موجب انسجام جملات با ژرف سـاخت متن می باشد. در سطح ادبی نیز، دو تکنیک انسان وارگی و حس آمیزی،به غریب سازی/ آشنایی زدایی و برجسته سازی تصاویر شاعر کمک کرده است. و سرانجام، در سطح معنایی،تعامل شاعر با متون پیشین، حاکی از آن است که ساختارگرایی در برخی از سطوح تحلیلی خود به قضایای خارج از ساختار متن نیز می پردازد.